Tuesday, January 29, 2013

माई ! एक भेट


माई
प्रत्येकाची काही स्वप्नं असतात. पण प्रत्यक्षात उतरविणारे खूप कमी असतात. माझ्या बाबतीत मात्र जरा वेगळं घडत होतं. दोन वर्षांपूर्वी हजारो मुलांची आई असलेल्या त्या माऊलीला पाहिलं...ऐकलं...आणि मी माझ्या उराशी एक स्वप्न जपलं. माईनां भेटण्याचं... सिंधुताई सपकाळांना भेटण्याचं.
ते स्वप्न अवघ्या दोन वर्षात प्रत्यक्षात साकारलं, निव्वळ भेटायचंच नव्हे तर माईंना कार्यक्रमस्थळी घेऊन आणण्याची जबाबदारीच्या रुपाने... आमचा नवीन प्रोजेक्ट ‘द्रौपदी से दामिनी’ या संकल्पनेवर आधारित एका गाण्याचं प्रकाशन ‘माईं’च्या हस्ते आम्ही करणार होतो. आणि याच निमित्ताने आमची भेट झाली. माईंना भेटणार म्हणून आदल्यादिवशी तर मला झोपच लागली नाही. मी त्यांच्याशी काय बोलणार, त्यांचा स्वभाव कसा असेल, एवढा सगळा व्याप त्या कशा सांभाळत असतील. एखादी स्त्री एवढी दु:खे पचवून एवढी निश्चल कशी राहू शकते... असे एक ना अनेक  प्रश्न डोक्यात चालूच होते...प्रश्नांचा विचार करता करताच मला झोप लागली.
माई पुण्यावरुन येऊन ठाण्यातील एका हॉटेलमध्ये थांबल्या होत्या. मी ठाण्यात राहणारी असल्यामुळे त्यांना घेऊन येण्याचं ‘मोठ्ठं’ असं काम माझ्यावर सोपवण्यात आलं... मी नाही जाणार त्यांना आणायला असं मी माझ्या सहकाऱ्यांना बजावलं होतं, परंतु एकीकडे त्यांच्यासोबत त्यांना जाणून घेता येईल या विचाराने सुखावले देखील होते.... दोन वर्षापूर्वी मी स्वतः पुण्याला एका इव्हेंटसाठी गेले होते तेव्हा माईंना मी दुरुनच पाहिलं होतं... यांच्यासोबत मला वेळ घालवायचा आहे, फोटो काढायचा आहे असं मी माझ्या एका मित्राला असंच गंमत म्हणून म्हणाले होते... पण आज माझ्याकडे ती संधी स्वतः आली होती.
माई आणि मी 
माईंचा मुलगा विनय याच्याशी मी सकाळी बोलले की, मी १०.३० पर्यंत येईन तुम्हांला न्यायला... मी पोहोचले तेव्हा हॉटेलमधील लोक देखील ‘माई’सोबत फोटो काढण्यास उत्सुक होती... त्यांचं फोटोसेशन चालूच होतं ... तितक्यात विनयभाऊनी माईनां सांगितले... माई, या मॅडम आपल्याला घेण्यासाठी आल्या आहेत... आपण निघूया...  माई मला म्हणाल्या चल बाळा... तु पुढे बस आणि रस्ता दाखव आपण कसं जायचं ते... अरे बापरे...आता मला स्वतःला रस्ता माहीत नव्ह्ता आणि आता मी कसा यांना रस्ता दाखवू पहिला प्रश्न माझ्या डोक्यात आल माईनां भेटल्यावर... माईची गाडी अस्तावस्त तर होती त्यात जसं काही त्याचं छोट ऑफिस असावं असंच मला वाटलं... वर्तमानपत्राचे बंडल, कार्यक्रम नोंदणीच्या वह्या, पाण्याच्या बॉटल्स अजून बरचं काही... मग माई मला म्हणाला.. पोरी तुझं नाव काय.. व्यवस्थित घेऊन जाशील ना आम्हाला... आम्ही एकतर गावाकडचे, आमच्या ड्रायव्हरला रस्ता नाही माहित, तुच सांग नीट... माईंचें बोलणं ऐकून तर माझ्या पोटात गोळा आला. पण ठाणे ते अंधेरी असा प्रवास मी बसने केला होता त्यामुळे मला बऱ्यापैकी माहीत होता. मी हो हो म्हणाले त्यांना... नंतर माई पुस्तक वाचण्यात दंग होत्या. मध्येच विनयभाऊ कार्यक्रमाविषयी त्याचा वेळ लोकांना देत होता.
माईंचें  बारावी परिक्षा संदर्भातले वक्तव्य काही वर्तमानपत्रातून आले होते. महाराष्ट्र टाईम्सची बातमी माईनां पाहायची होती. विनय ने मला विचारले इंटरनेट आहे का तुमच्याकडे... मी हो म्हणाले... पण माझं लक्ष होतं ते रस्त्याकडे... रस्ता चुकला तर वाट लागली असाच विचार डोक्यात चालू... तरी स्मार्ट फोन असल्यामुळे ई-पेपर शोधला पटकन, आणि माईला दाखवला. बातमीची हेडलाईन मी वाचून दाखवली.. माईंनी फोटो पाहिला...आणि फोटो छान आहे ना असं विनयला म्हणाल्या... अगदी आपण जसं गप्पा मारतो ना तसंच त्या बोलत होत्या... मजा मस्ती हसतं खेळतं वातावरण चालू होतं... माईंचा नवा फोन होता त्यांचं रिंगटोन कोणतं ठेवू माई असं विनय ने विचारलं... ठेवं की चागलं.. नाय तर गुर्र्गुर्र वाजतं नुस्त तसं ठेव... माई मला म्हणाल्या अगं आपण जातोय ना बरोबर की जातोय आपण मागल्याबाजूला..कल्याणला जायचा रस्ता दिसतोय हा ... मी घाबरले तर होतेच पण त्या हसत होत्या माझी खेचतायेत हे माझ्या लक्षात नाही आले पण नंतर सांगितले मी नीट चालोय आपण माई... पण मी पुढे मला माईचा ओरडा बसणारच आहे हे लक्षात आलं होतं. माईईई... मला माफ करा हा! मला पण रस्ता नाही कळत आहे.. पण मी तुम्हाला व्यवस्थित घेऊन जाते हा काळजी करु नका. अगं मुंबई भुलभुलैया आहे रस्ता भटकलो की आपण भटकतच राहु... माई असं म्हणाल्या खऱ्या पण हे वाक्य मनाला भिडलं.. खरंच ही मुबई ना एक भुलभुलैया आहे कोण कसं असेल याचा अदांजच करता येत नाही.मी तर विचारातच होते पण तितक्यात विनय ने माईंला सांगितले की कोणीतरी त्याच्या ओळखीतले आहेत त्याचे वडील गेले.. तर माईंनी त्यांना दिलासा द्यायला लगेच फोन लावायल सांगितले.. फोनवर अगदी हळव्या मनाने माई समोरच्या व्यक्तीचे सात्वन करत होत्या, त्यांच्याशी बोलता बोलता माईंचे डोळेपण पाणावले होते. हसता हसता हळव्या झालेल्या माई पण मी पाहिल्या होत्या आज...
माईंची ही विविधांगी रुपे त्या प्रवासात मी अनुभवली. एक स्त्री हजारो जणांची माता कशी झाली हे उमगले. नऊवारीतल्या या माईचा उत्साह पाश्चिमात्य वस्त्रे धारण करणाऱ्या कोणत्याही स्त्रीला लाजवेल असाच होता. इंग्रजीचा गंध नाही. पायात साधी चप्पल. डोक्यापासून ते अगदी अंगठ्यापर्यंत अंगभर ल्यालेली नऊवारी साडी. पण आत्मविश्वास मात्र कोणाही कॉर्पोरेट मध्ये वावरणाऱ्या तरुणीसारखा. आवाजात तोच धारदारपणा. त्यांचं हे रुप पाहून मला आपल्या शहरी बायकांवर हसू आलं. चौथी सीट मिळाली नाही म्हणून भांडणारी, एखाद्या सिरीयल मधल्या नटीला तिचा नवरा सोडून गेला म्हणून हळहळणारी... चारजणी जमल्या कि एकमेकांच्या सासूंची उणीदुणी काढणारी... एखाद्या मुलीला कोणी छेडत असेल तर तिला मदत न करता उलट   तिच्याच चारित्र्यावर शिंतोडे उडविणारी... किती चाकोरीबद्ध आयुष्य जगायला लागलोय आपण... आपल्याच हाताने आपलं स्रीत्व हरवून बसतोय की काय असं वाटू लागलंय... पण माईंना आज ऐकून...प्रत्यक्षात पाहून आणि वास्तवात अनुभवून कोणीतरी हे स्त्रीत्व जपतंय याची साक्ष पटली. माई आपल्या या स्त्रीत्वास माझा भावपूर्ण मुजरा...